Centralna evidencija stvarnih vlasnika i osnivanje d.o.o. jednim klikom

Zakonom o centralnoj evidenciji stvarnih vlasnika (“Sl. glasnik RS”, br. 41/2018 i 91/2019, dalje: „Zakon“) iz 2018. godine regulisana je ova oblast u našem pravu, tako što Zakon uređuje uspostavljanje, sadržinu, osnove evidentiranja i način vođenja Centralne evidencije stvarnih vlasnika pravnih lica i drugih subjekata registrovanih u Republici Srbiji, kao i druga pitanja od značaja za evidentiranje stvarnih vlasnika.

U vezi sa ovim Zakonom doneta su dva podzakonska akta koja bliže uređuju njegovu materiju i to: Pravilnik o sadržini Centralne evidencije stvarnih vlasnika radi sprovođenja evidentiranja stvarnih vlasnika registrovanog subjekta i Pravilnik o načinu i uslovima elektronske razmene podataka između Agencije za privredne registre (dalje: „APR“), državnih organa i Narodne banke Srbije radi sprovođenja evidentiranja stvarnih vlasnika.

U cilju unapređenja uslova za otpočinjanje poslovanja, a u skladu sa merama iz Akcionog plana Programa za unapređenje pozicije Republike Srbije na rang listi Svetske banke o uslovima poslovanja-Doing Business za period 2020-2023. godine, izvršene su i izmene i dopune Zakona kojima se propisuje da se u slučaju osnivanja registrovanog subjekta elektronskim putem može istovremeno ispuniti i obaveza evidentiranja stvarnih vlasnika. Ministarstvo privrede Republike Srbije objavilo je Nacrt Zakona o izmenama i dopunama Zakona o centralnoj evidenciji stvarnih vlasnika (dalje: „Nacrt“).

Elektronska evidencija u momentu osnivanja

Prema predloženim izmenama osnivač se smatra ovlašćenim licem za evidentiranje podataka iz člana 5. stav 2. Zakona (lično ime, JMBG, broj pasoša i sl. kao i osnov za sticanje svojstva stvarnog vlasnika), čime se omogućava da se istovremeno sa osnivanjem Registrovanog subjekta izvrši evidentiranje stvarnog vlasnika u Centralnu evidenciju. Ukoliko osnivač ne iskoristi ovu mogućnost, svakako ostaje obaveza lica koje je ovlašćeno za zastupanje u Registrovanom subjektu da u roku od 15 dana od dana nastupanja osnova evidentiranja iz člana 6. tačka 1) ovog zakona, odnosno od osnivanja Registrovanog subjekta evidentira stvarnog vlasnika u Centralnu evidenciju, te s tim u vezi ostaje i njegova odgovornost za evidentiranje podataka u propisanom roku, za tačnost podataka koje je evidentirao, kao i za čuvanje odgovarajućih, tačnih i ažurnih podataka i dokumenata na osnovu kojih je evidentirao stvarnog vlasnika.

Takođe, Strategijom za borbu protiv pranja novca i finansiranja terorizma za period 2020-2024. godine, odnosno Akcionim planom za sprovođenje Strategije za borbu protiv pranja novca i finansiranja terorizma (2020-2022), predviđeni su i posebni ciljevi koje bi Srbija trebalo da ispuni, odnosno propisima da preči unošenje u finansijski i nefinansijski sistem imovine za koju se sumnja da je stečena krivičnim delom ili koja je namenjena finansiranju terorizma ili širenju oružja za masovno uništenje, odnosno da unapredi otkrivanje takve imovine ukoliko je već u sistemu, potom je predviđeno uvođenje mera koje imaju za cilj sprečavanje zloupotrebe finansijskog i nefinansijskog sektora za svrhe pranja novca, finansiranja terorizma i širenja oružja za masovno uništenje. Osim ovog, posebno je predviđeno da se izmeni Zakon o Centralnoj evidenciji stvarnih vlasnika i omogući osnivačima Registrovanih subjekata koji se osnivaju elektronski u Agenciji za privredne registre, a da istovremeno sa podnošenjem elektronske prijave osnivanja izvrše evidentiranje stvarnog vlasnika u Centralnu evidenciju, kao i da se sa tim u vezi razvije, odnosno unapredi softverska aplikacija Agencije za privredne registre, a predviđeni rok za realizaciju navedene aktivnosti je četvrti kvartal 2021. godine.

Dakle, od momenta kada ove izmene budu stupile na snagu, mogućnost evidentiranja stvarnih vlasnika elektronskim putem istovremeno sa osnivanjem imaće samo društva sa ograničenom odgovornošću iz razloga jer se momentalno samo ova forma privrednog društva kod nas može osnivati elektronskim putem.

Imajući u vidu da i drugi privredni subjekti podležu ovoj obavezi, izmene Zakona neće imati uticaj na evidenciju stvarnih vlasnika kad su u pitanju:

• privredna društva (osim javnih akcionarskih društava i društava sa ograničenom odgovornošću);
• zadruge;
• ogranci stranih privrednih društava;
• poslovna udruženja i udruženja, osim političkih stranaka, sindikata, sportskih organizacija i udruženja, crkava i verskih zajednica;
• fondacije i zadužbine;
• ustanove;
• predstavništva stranih privrednih društava, udruženja, fondacija i zadužbina.