Osnivanje udruženja

Ukoliko ste se odlučili za osnivanje udruženja pred Vama je procedura koja je regulisana u najvećoj meri Zakonom o udruženjima i Zakonom o postupku registracije u Agenciji za privredne registre, ali i u drugim propisima. Radi sumiranja najbitnijih koraka i vremenskog redosleda obaveza, naši advokati su odgovorili u ovom tekstu na najvažnija pitanja sa kojima se lica sreću kada se odluče na osnivanje udruženja u Republici Srbiji.

Šta je udruženje?

Udruženje je dobrovoljna i nevladina nedobitna organizacija zasnovana na slobodi udruživanja više fizičkih ili pravnih lica, a osnovana radi ostvarivanja i unapređenja određenog zajedničkog ili opšteg cilja i interesa, koji nisu zabranjeni Ustavom ili nekim drugim važećim propisom. Zabranjena su tajna i paravojna udruženja kao i oni ciljevi i udruženja koji su usmereni na nasilno rušenje ustavnog poretka i narušavanje teritorijalne celokupnosti Republike Srbije, kršenje zajemčenih ljudskih ili manjinskih prava ili izazivanje i podsticanje neravnopravnosti, mržnje i netrpeljivosti zasnovane na rasnoj, nacionalnoj, verskoj ili drugoj pripadnosti ili opredeljenju, kao i polu, rodu, fizičkim, psihičkim ili drugim karakteristikama i sposobnostima.

Ko sve može da bude osnivač?

Osnivanje udruženja zahteva najmanje tri osnivača, s tim što najmanje jedan od osnivača mora imati prebivalište, odnosno sedište na teritoriji Republike Srbije. Osnivači mogu biti domaća i strana pravna i fizička lica. Čak i maloletno lice sa navršenih 14 godina života može biti osnivač udruženja uz izjavu o davanju saglasnosti njegovog zakonskog zastupnika koja mora da bude overena.

Osnivači ne mogu biti državni organi (ministarstva, opštine itd) jer oni ne mogu biti osnivači ili članovi udruženja kao nosioci vlasti, odnosno kao pravna lica u javnom pravu.

Osnivanje udruženja- koji su koraci?

Postupak upisa osnivanja udruženja pokreće se podnošenjem sledeće dve prijave za upis u Registar udruženja koji vodi Agencija za privredne registre (dalje: „APR“):

• Prijava za upis udruženja u Registar udruženja, koja je propisana Pravilnikom o sadržini i načinu upisa i vođenja Registra udruženja;

• Jedinstvena registracione prijave osnivanja pravnih lica i drugih subjekata i registracije u jedinstveni registar poreskih obveznika (obrazac JRPPS), koja je propisana Pravilnikom o dodeli poreskog identifikacionog broja pravnim licima, preduzetnicima i drugim subjektima za čiju je registraciju nadležna Agencija za privredne registre.

Neophodno je precizno popuniti podatke kao što su: naziv udruženja, kontakt podaci, način na koji će biti izvršeno dostavljanje odluke, potpis zastupnika pravnog lica odnosno podnosioca prijave propisane dokumentacije.

Uz uredno popunjene prijave za upis osnivanja udruženja u Registar udruženja potrebno je priložiti i sledeću dokumentaciju:

• osnivački akt udruženja,
• ako je osnivač udruženja maloletno lice: izjava zakonskog zastupnika maloletnog lica, da ono može biti osnivač udruženja, koja sadrži potvrdu o overi potpisa u skladu sa Zakonom o overavanju potpisa rukopisa i prepisa,
• primerak statuta,
• zapisnik sa osnivačke skupštine,
• akt o izboru zastupnika udruženja u predviđenoj formi koji sadrži sve Zakonom propisane informacije, kao što su: lično ime, prebivalište i adresu, odnosno boravište zastupnika udruženja i njegov jedinstveni matični broj građana, odnosno broj putne isprave i državu izdavanja putne isprave,
• overena fotokopija obe strane lične karte zastupnika udruženja odnosno overena fotokopija putne isprave i potvrda o boravištu (ako se na samoj ličnoj karti ne vide podaci o prebivalištu/boravištu i adresi zastupnika, pored fotokopije obe strane lične karte koja se overava, obavezno se dostavlja i očitana lična karta koja se ne overava, dok lica mlađa od 16 godina uz overenu fotokopiju obe strane lične karte dostavljaju potvrdu o prebivalištu);
• dokaz o uplati naknade.

Koji je naredni korak nakon osnivanja udruženja?

Nakon što je osnivanje udruženja obavljeno, sledeći korak je upis privredne delatnosti ukoliko udruženje stiče dobit.

Kad udruženje stekne status pravnog lica, odnosno po dobijanju rešenja o upisu u Registar udruženja može da podnese prijavu upisa privredne delatnosti koju neposredno obavlja. Upis privredne delatnosti koju udruženje neposredno obavlja i kojom stiče dobit u skladu sa Zakonom o udruženjima, pokreće se podnošenjem:

• prijave za upis privredne delatnosti u Registar privrednih subjekata i
• dokaza o uplati naknade.

Po donošenju rešenja o upisu privredne delatnosti udruženja u Registar privrednih subjekata, taj se podatak po službenoj dužnosti evidentira u Registru udruženja bez donošenja posebnog akta.

Ko može da se učlani u osnovano udruženje?

Svako lice može pod jednakim uslovima utvrđenim statutom da postane član udruženja. Fizičko lice može biti član udruženja nezavisno od godina starosti, u skladu sa Zakonom i statutom.

Izjavu o pristupanju, odnosno učlanjenju u udruženje za maloletno lice do 14 godina života daje njegov zakonski zastupnik u skladu sa zakonom, a ako je u pitanju maloletnik sa navršenih 14 godina života izjavu daje sam maloletnik uz izjavu o davanju saglasnosti njegovog zakonskog zastupnika u skladu sa zakonom.

Udruženje vodi evidenciju o svojim članovima.

Ko upravlja udruženjem i donosi odluke?

Udruženjem upravljaju članovi neposredno ili preko svojih izabranih predstavnika u organima udruženja. Skupština je najviši organ udruženja i čine je svi članovi udruženja, ali je statutom moguće urediti pojedinosti. Skupština udruženja usvaja statut udruženja, njegove izmene i dopune, bira i razrešava lice ovlašćeno za zastupanje udruženja, ako statutom udruženja nije predviđeno drugačije, odlučuje o udruživanju u saveze, o usvajanju godišnjeg finansijskog izveštaja udruženja, o statusnim promenama udruženja i prestanku rada udruženja, kao i drugim pitanjima utvrđenim statutom udruženja. Osim skupštine, udruženje ima jedno ili više lica ovlašćenih za zastupanje udruženja (dalje: zastupnik udruženja), izabranih, odnosno imenovanih na način utvrđen statutom. Za zastupnika udruženja može biti određeno samo poslovno sposobno fizičko lice koje ima prebivalište ili boravište na teritoriji Republike Srbije i to lice je dužno je da se pridržava ovlašćenja određenih statutom i odlukom nadležnog organa udruženja. Naravno, osim ovih, statutom udruženje može da predvidi i druge organe udruženja.

Da li predstavništvo ili kancelarija inostranog udruženja može biti aktivno i registrovano u Srbiji?

Da, a uz prijavu za registraciju podnosi se:

• overena fotokopija akta i overen prevod akta o registraciji udruženja u matičnoj državi ili overena fotokopija potvrde (izjave) overene od strane suda ili javnog beležnika da udruženje ima prema pravu matične države status pravnog lica i bez upisa u registar i overen prevod potvrde (izjave);
• overena fotokopija odluke i overen prevod odluke nadležnog organa stranog udruženja o otvaranju predstavništva u Republici Srbiji;
• overen dokument i overen prevod dokumenta matične države iz koga se utvrđuje ko su osnivači udruženja koje osniva predstavništvo u Republici Srbiji;
• overena odluka i overen prevod odluke o licu ovlašćenom za zastupanje i predstavljanje predstavništva stranog udruženja, overena fotokopija isprave o identitetu tog lica i prijava prebivališta, odnosno boravišta u Republici Srbiji;
• fotokopija i overen prevod statuta ili odgovarajućeg akta koji sadrži podatke o sedištu i unutrašnjoj organizaciji predstavništva stranog udruženja na teritoriji Republike Srbije.

Predstavništvo stranog udruženja može iz inostranstva unositi finansijska sredstva za rad predstavništva i za ostvarivanje svog programa u skladu sa odredbama zakona kojim se uređuje devizno poslovanje.

Za sva dodatna pitanja i za pravnu podršku u postupku osnivanja i rada udruženja stojimo Vam na raspolaganju.